ਫੋਟੋ: ਖੁੱਲੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੋਂ
ਉਸਨੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸਵਾਲ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣ ਕਿ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਨ ਹੋਰ ਸਾਰਥਕ ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਰਿਹਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਵੀ ਚੁੱਪ ਹੋ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਨਗੇ।
ਸਫਲ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਭਾਰਨ ਲਈ, ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਔਲਾਦ ਨੂੰ ਇਹ ਪੁੱਛਣਾ ਬੰਦ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਿਨ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਸੀਐਨਬੀਸੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਮਾਪੇ ਅਕਸਰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਬਾਰੇ ਬਿਲਕੁਲ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਨੋ-ਚਿਕਿਤਸਕ ਐਮੀ ਮੋਰਿਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਮਾਪਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ। “ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਝਲਕ ਪਾਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਵਾਲ: ‘ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਦਿਨ ਕਿਵੇਂ ਰਿਹਾ?’ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਮੋਨੋਸਿਲੈਬਿਕ ਜਵਾਬ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,” ਮਾਹਰ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ।
ਉਸਨੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਚਾਰਸ਼ੀਲ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਅਰਥਪੂਰਨ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।
ਥੈਰੇਪਿਸਟ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਤ ਕਰਨ ਨਾਲ, ਬੱਚੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ, ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਵਰਗੇ ਹੁਨਰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ,” ਥੈਰੇਪਿਸਟ ਨੇ ਕਿਹਾ।
ਇੱਥੇ 7 ਸਵਾਲ ਹਨ ਜੋ ਲਾਭਕਾਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ:
1. “ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹਿੱਸਾ ਕੀ ਸੀ?”
ਇਹ ਸਵਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਜੋ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਅਸਫਲਤਾ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਨਾਲ ਆਸ਼ਾਵਾਦ ਅਤੇ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਾਰਕ ਹਨ।
ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਸਵਾਲ ਤਿਆਰ ਕਰੋ, ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ: “ਮੇਰੇ ਦਿਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹਿੱਸਾ ਮੇਰੇ ਲੰਚ ਬ੍ਰੇਕ ਦੌਰਾਨ ਸੈਰ ਲਈ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਰੇ ਕੀ?” ਇਹ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਦਿਨ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਨੁਭਵ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
2. “ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕਿਹੜੀ ਗਲਤੀ ਸਿੱਖੀ?”
ਇਹ ਸਵਾਲ ਗਲਤੀਆਂ ਨੂੰ ਆਮ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੋਖਮ ਲੈਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਗਲਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸ਼ਰਮ ਘਟਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਵਜੋਂ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਨਿਰਣੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਤਸੁਕਤਾ ਦੇ ਟੋਨ ਨਾਲ ਪੁੱਛੋ: “ਕੀ ਅੱਜ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਵੱਖਰਾ ਕਰੋਗੇ?” ਇਹ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, “ਮੈਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹਾਂ, ਇਸਲਈ ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਅੱਜ ਰਾਤ ਲੈ ਲਵਾਂਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਮੈਂ ਭੁੱਲ ਨਾ ਜਾਵਾਂ।”
3. “ਅੱਜ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸ ‘ਤੇ ਮਾਣ ਸੀ?”
ਇਹ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਬੱਚੇ ਦਾ ਧਿਆਨ ਦੂਜਿਆਂ ਵੱਲ ਮੁੜ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਹੋਰ ਸਿੱਖੋਗੇ।
ਆਪਣੇ ਸਵਾਲ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਖਾਸ ਰਹੋ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ: “ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਖ਼ਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਹੈ?” ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਬਹਾਦਰ ਦੋਸਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ: “ਮੇਰਾ ਦੋਸਤ ਆਪਣਾ ਸਨੈਕ ਭੁੱਲ ਗਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ।”
4. “ਅੱਜ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਕੀ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ?”
ਇਹ ਸਵਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਹੈ।
ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਚੰਚਲ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੁੱਛ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ: “ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਅੱਜ ਕੁਝ ਬਦਲਣ ਲਈ ਜਾਦੂ ਦੀ ਛੜੀ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਕੀ ਹੁੰਦਾ?” ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
5. “ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕਿਸ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ?”
ਤੁਸੀਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਵਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹਨਾਂ ਵਰਗੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਪੁੱਛਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਲੱਭਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਦਿਆਲਤਾ ਦੇ ਕੰਮ ਦੂਜਾ ਸੁਭਾਅ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਛੋਟੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਪੁੱਛੋ: “ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਕਿਵੇਂ ਮਦਦ ਕੀਤੀ?” ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਕੁਝ ਸਧਾਰਨ ਜਿਹਾ ਯਾਦ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ “ਮੈਂ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਨੋਟਬੁੱਕਾਂ ਪਾਸ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।”
6. “ਤੁਸੀਂ ਅੱਜ ਸਭ ਤੋਂ ਦਿਲਚਸਪ ਚੀਜ਼ ਕੀ ਸਿੱਖੀ?”
ਇਹ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਤਸੁਕਤਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਉਣਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੀ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਜ਼ੇਦਾਰ ਤੱਥ ਸਾਂਝੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ “ਮੈਂ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਅਧਿਆਪਕ ਵਾਇਲਨ ਵਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।” ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਿਖਾਓ ਅਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਫਾਲੋ-ਅੱਪ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੋ।
7. “ਤੁਸੀਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੋਗੇ?”
ਇਹ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਰਾਮ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ – ਇਹ ਇੱਕ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੈ।
ਜੇ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਕੁਝ ਨਵਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਇਹ ਪੁੱਛ ਕੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰੋ, “ਕੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹੋ?” ਜੇਕਰ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਏਗਾ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸਨੂੰ ਅਜ਼ਮਾਉਣਾ ਚਾਹੇਗਾ।
